Tên khoa học

Semen Armeniacae amarum họ Hoa hồng.

Tên gọi khác: Khổ hạnh nhân

Xuất xứ

Hạnh nhân dùng làm thuốc là hạt của cây mơ có xuất xứ từ các nước châu Á như Armenia, Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam,… Tại nước ta, cây mọc hoang và được trông ở nhiều nơi như Nam Định, Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa.

Đặc điểm nổi bật

Cây mơ là cây lâu năm, cao khoảng 4-5m. Lá mọc xen kẽ, phiến lá hình bầu dục, rìa lá có nhiều răng cưa nhỏ. Hoa đơn mọc đầu cành, gần như không có cuống, cánh hoa màu trắng hoặc hồng nhạt, có mùi thơm. Quả nhiều thịt, có một hạt, hình cầu, màu vàng xanh. Quả chín vào khoảng tháng 3-4. Hạnh nhân là hạt của quả mở đã được luộc qua nước sôi, bỏ thịt và vỏ hạt. Hạnh nhân dùng làm thuốc chủ yếu là hạnh nhân đắng đã được bỏ vỏ và xào với lửa nhỏ đến khi hơi vàng. Hạnh nhân có nhiều lỗ và rãnh, hình thuôn dài hoặc hình nón

Tác dụng

Theo y học cổ truyền, hạnh nhân vị đắng, tính ấm, quy kinh phế, đại trường có tác dụng chữa ho, long đờm, nhuận trường. Hạnh nhân được ứng dụng trong điều trị các bệnh như:

Ho, hen do lạnh.
Táo bón do thiếu tân dịch.

Bên cạnh các tác dụng theo y học cổ truyền, hạnh nhân còn được y học hiện đại chứng minh có nhiều tác dụng như:

Giảm ho: Amygdalin trong hạnh nhân khi đưa vào cơ thể sẽ tạo ra acid hydrocyanic và benzaldehyde. Hai hợp chất này có tác dụng ức chế trung tâm hô hấp, từ đó giúp cắt cơn ho, hen suyễn.
Giảm táo bón: Hạnh nhân có chứa nhiều dầu béo. Dầu béo giúp cải thiện hoạt động của màng nhầy ruột nên giảm tình trạng táo bón.
Chống viêm, giảm đau: Benzoin được tạo ra do tác dụng của benzaldehyde và benzoin ngưng tụ được tạo ra do sự phân hủy của amygdalin . Benzoin có tác dụng giảm đau nên một số người đã dùng hạnh nhân nhằm giảm đau cho người bệnh ung thư gan giai đoạn cuối.
Hạ đường huyết: Amygdalin có tác dụng phòng ngừa và điều trị bệnh đái tháo đường do alloxan gây ra .
Hạ lipid máu: Theo các báo cáo lâm sàng, hạnh nhân có thể làm giảm đáng kể nồng độ lipid trong máu ở những bệnh nhân bị tăng lipid máu. Nghiên cứu của Spiller (1990) cho rằng các axit béo không bão hòa đơn trong hạnh nhân có thể giúp giảm lipid máu tăng nhẹ ở những bệnh nhân không có chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt.
Làm đẹp: Dầu béo có trong hạnh nhân đắng có thể làm mềm lớp sừng của da , làm ẩm da khô, bảo vệ các đầu dây thần kinh, mạch máu và các mô và cơ quan, đồng thời ức chế vi khuẩn. Ngoài ra, HCN sinh ra từ quá trình thủy phân bằng enzym có thể ức chế hoạt động của men tyrosinase trong cơ thể loại bỏ các vết nám, tàn nhang, vết thâm,… để đạt được hiệu quả làm đẹp.

Đối tượng sử dụng

Người bị ho, hen suyễn.
Người già, phụ nữ sau sinh bị táo bón.
Người bị đái tháo đường do alloxan.
Người bị tăng lipid máu.
Người muốn làm đẹp, xóa tàn nhang, vết thâm, nám,…

Cách dùng – liều dùng

Dùng nguyên hạt hoặc tán bột.

Liều dùng: 6 – 12g/ngày

Lưu ý

Người tỳ vị hư không dùng.
Người âm hư hỏa vượng không dùng thuốc trong thời gian dài.
Không dùng trong các trường hợp ho do lao, viêm phế quản, ho khan không có đờm,…

Bảo quản

Bảo quản trong lọ, túi kín ở nơi khô ráo, thoáng mát. Nếu mua số lượng lớn mà chưa dùng hết ngay thì nên mua hạnh nhân còn vỏ sẽ bảo quản được lâu hơn so với loại đã tách vỏ.

Câu chuyện thú vị

Chuyện kể rằng vào thời Tam Quốc, có một người tên là Đông Phong, sống ẩn dật ở núi Lư, chữa bệnh cho dân chúng không tiếc tiền công. Nếu người bệnh nhất quyết trả tiền, Đông Phong liền yêu cầu họ trồng một cây mơ ở vườn sau nhà. Bằng cách này, ngày càng có nhiều người được Đông Phong chữa trị và vài năm sau, những cây mơ trong vườn đã tươi tốt như rừng. Đông Phong sau đó đã sử dụng số tiền thu được từ việc bán mơ để giúp đỡ những người dân nghèo.

0/5 (0 Reviews)