"Đột quị thanh quản" - Đột ngột mất tiếng

Đã có nhiều người sáng ngủ dậy bỗng phát hiện mình không thể nói được. Trong cuộc sống đã có những ca sĩ đang hát thì đột ngột mất tiếng. Có những quý ông sau một bữa nhậu với bia và rượu rồi ….không thể cất được lời. Có những bệnh nhân sau phẫu thuật như phẫu thuật tuyến giáp đã không nói được… Những biểu hiện mất hẳn tiếng nhanh chóng như vậy được gọi là “Đột quị thanh quản”. Người bệnh cần làm gì để cứu lấy giọng nói của mình???

Với một người bình thường, mất đi phương tiện giao tiếp là giọng nói, kể cả trong thời gian ngắn cũng đã rất khó chịu, nhưng nếu là ca sĩ, MC, giáo viên… những người luôn làm việc bằng tiếng nói thì đây thật sự là một cú “sốc” về tâm lí.

Vậy mất hẳn tiếng do đâu và làm thế nào để khắc phục “Đột quị thanh quản”?

1. Viêm nhiễm

Viêm mũi xoang: Thường là hậu quả của viêm mũi xoang, sau 3-5 ngày có chảy dịch mũi xuống họng, bệnh nhân thấy khô cổ, giọng nói nặng dần rồi mất hẳn sau một đêm ngủ dậy. Phòng ngừa: Nếu đã từng bị một lần như vậy bạn có thể thấy xuất hiện lại biểu hiện chảy dịch xuống họng rồi giọng nói đục dần – ngay lập tức phải đi khám bác sĩ tai mũi họng để được xác định và điều trị bệnh kịp thời (như sử dụng kháng sinh, kháng viêm, điều trị tại chỗ của mũi xoang và tại thanh quản).
Viêm thanh quản do trào ngược dạ dày thực quản: Dịch acid của dạ dày đi lên vùng cổ trào vào vùng thanh quản, nếu hiện tượng trào ngược kèm theo viêm dạ dày tăng tiết acid sẽ làm niêm mạc và biểu mô thanh quản bị bỏng dẫn đến nề rồi mất tiếng.
Viêm thanh quản cấp dị ứng: Thường mất hẳn tiếng thậm chí kèm khó thở sau uống rượu bia. Đây là tình trạng dị ứng nặng đường thở trong bệnh cảnh dị ứng niêm mạc, toàn bộ niêm mạc vùng họng, hạ họng – thanh quản nơi tiếp xúc với rượu nề lên, bít lấp đường thở, hai dây thanh mọng nước, không di động được, luồng không khí qua thanh quản giảm, không đủ áp lực làm rung được dây thanh, trong tình trạng này dẫn đến không tạo ra được tiếng thanh.

2. U trong thanh quản:

Thường người bệnh biểu hiện tình trạng mất tiếng từ từ, thường khàn tiếng xuất hiện trước và khi khối u đã xâm lấn các các cơ nội thanh quản, làm dây thanh không di động được bệnh nhân mới xuất hiện mất tiếng kèm theo là khó nuốt và đau lên tai khi nuốt.
Xử trí: Khó để phục hồi giọng được như lúc đầu mà tiếng nói chỉ cải thiện một phần sau điều trị khối u như phẫu thuật, tia xạ, hoá chất…
Phòng ngừa: Phát hiện sớm và điều trị kịp thời các loại u ác tính thanh quản ở ngay giai đoạn đầu với các biểu hiện sàng lọc: khàn tiếng (thô, ráp) kéo dài trên 3 tuần mà không đáp ứng với điều trị nội khoa đặc biệt ở nam giới trên 40 tuổi có nghiện thuốc lá.

3. Chấn thương thanh quản

Chấn thương vật sắc nhọn gây đứt dây thanh, các tác động gián tiếp gây trật sụn phễu ra khỏi vị trí bình thường….
Chấn thương rách thanh quản do sử dụng âm quá mức như các nghệ sĩ Opera.
Xử trí: Đây là một cấp cứu về giọng cũng như các chức năng khác của thanh quản chính vì thế phải tới các trung tâm chuyên về tai mũi họng để giải quyết đúng và xử trí kịp thời ngay ở giai đoạn đầu của tổn thương.
Sau phẫu thuật: Xuất hiện ngay sau các phẫu thuật vùng cổ đặc biệt sau mổ bướu giáp bệnh nhân xuất hiện mất tiếng. Nếu có biểu hiện này phải thông báo ngay cho bác sĩ để tìm nguyên nhân và sử trí kịp thời: chống viêm, bổ thần kinh trong trường hợp chèn ép dây thần kinh, hoặc nối thần kinh nếu có tổn thương…

PGS.TS. Phạm Thị Bích Đào

Bộ môn Tai Mũi Họng – Đại học Y Hà Nội