Mùa thu là thời điểm khiến con người cảm thấy thoải mái. Nhưng theo quan niệm của Đông y, mùa thu là thời điểm dương khí từ từ chuyển từ trạng thái thăng lên thành hạ xuống, các chức năng sinh lý có xu hướng ổn định, dương khí suy yếu dần, và thời tiết cũng dần trở nên lạnh, là mùa dễ bùng phát bệnh ở người già. Vậy trong mùa thu, chúng ta cần chú ý những gì?
1. Chế độ ăn uống: Dưỡng âm, nhuận phổi
Chế độ ăn uống trong mùa thu cần tuân thủ nguyên tắc dưỡng âm và nhuận phổi.
- Người già có dạ dày yếu nên áp dụng phương pháp ăn cháo vào buổi sáng để bổ dưỡng dạ dày và tăng cường sinh tân dịch, ví dụ như cháo bách hợp hạt sen, cháo tuyết nhĩ đường phèn gạo nếp, cháo hạnh nhân xuyên bối, cháo mè đen.
- Ngoài ra, nên ăn nhiều các loại quả và rau có vị chua, hạn chế ăn thực phẩm cay nóng, điều này rất có lợi cho việc bảo vệ gan và nhuận phổi.
- Thực phẩm dưỡng âm nhuận táo có trong mè, lê tuyết, củ năng, mật ong, tuyết nhĩ, táo, chuối, nho, củ cải, củ sen, và các sản phẩm từ đậu.Lê là loại quả thích hợp nhất cho người già trong mùa thu khô hanh, vì nó không chỉ nhiều nước, ngọt dịu mà còn giúp nhuận phổi, giảm khô. Người cao tuổi có thể nấu cháo lê để uống mỗi ngày.
- Người già không nên ăn thực phẩm quá nhiều dầu mỡ, nên ăn nhạt với ít dầu, ít muối, và ít chế biến, vì tiêu thụ quá nhiều dầu và muối có thể dẫn đến các bệnh như mỡ máu cao và cao huyết áp. Ngoài ra, nên ăn thức ăn mềm và dễ tiêu hóa do chức năng tiêu hóa của người già suy yếu.
- Để ngăn ngừa các bệnh phổi, người già có thể chọn các loại thực phẩm dưỡng âm, sinh tân như lê, đường phèn, tuyết nhĩ, sa sâm, vịt, hoàng kỳ, đẳng sâm, mực, và ba ba.
- Trong mùa thu, cũng cần tăng cường tiêu thụ thực phẩm giàu protein như đậu nành, cá, thịt cá là nguồn protein dễ tiêu hóa với tỷ lệ hấp thu lên đến 87%-98%. Tuy nhiên, nên giới hạn lượng thịt tiêu thụ, thay vào đó, có thể bổ sung protein từ các sản phẩm đậu và các loại hạt như đậu phộng, hạt óc chó.
2. Giấc ngủ: Ngủ thêm một giờ mỗi ngày
Đông y coi trọng nguyên lý “thiên nhân hợp nhất”, con người cần duy trì sự hài hòa với môi trường bên ngoài. Theo sự biến đổi của bốn mùa, cần điều chỉnh lối sống để thích nghi, gọi là “tứ thời dưỡng sinh”.
Người cao tuổi nên ngủ sớm và dậy sớm, lý tưởng là nghỉ ngơi từ 21-23h và ngủ sâu từ 23h đến 1 giờ sáng, thời điểm dương khí yếu nhất, giúp dưỡng âm tốt nhất.
Vào mùa thu, trời dần lạnh và khô, dễ gây mệt mỏi, người già nên ngủ thêm một giờ mỗi ngày và có thể nghỉ trưa để giảm cảm giác uể oải.
3. Mặc quần áo: Mặc quần áo nhiều lớp, rộng rãi
Người già nên tránh mặc quần áo quá chật như cổ, eo, và vớ chật để tránh ảnh hưởng đến tuần hoàn máu.
Mặc thêm quần áo khi trời lạnh là cần thiết, nhưng không nên mặc quá ấm. Điều quan trọng là tạo cảm giác hơi mát mẻ nhưng không quá lạnh.
4. Vận động: Vận động nhẹ nhàng
Mùa thu là thời điểm lý tưởng để người già tham gia các hoạt động ngoài trời, nhưng nên tránh vận động quá mạnh, hãy chọn các bài tập nhẹ nhàng và phù hợp với thể trạng của mình.
5. Tâm lý: Ngắm cảnh thiên nhiên để tránh buồn bã
Vào mùa thu, người cao tuổi dễ bị ảnh hưởng bởi khí hậu lạnh và khô, có thể gây cảm giác buồn bã. Do đó, họ nên giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ và tích cực tham gia các hoạt động ngoài trời, ngắm nhìn thiên nhiên để duy trì sức khỏe tinh
