1. Nguyên nhân và đường lây truyền bệnh tay chân miệng

Nguyên nhân gây bệnh

Nhóm virus đường ruột bao gồm virus bại liệt, coxsackievirus, echovirus, enterovirus…

Tác nhân gây bệnh chân tay miệng thường gặp là coxsackievirus A16 và enterovirus 71 – EV71. Ngoài ra có thể do coxsackievirus 5, 10 và một số virus đường ruột khác. Tuy nhiên trong các vụ dịch phần lớn đều do coxsackievirus A16 và enterovirus 71 song hành gây bệnh. Các ca biến chứng nặng thậm chí tử vong thường liên quan đến enterovirus 71.

Bệnh không liên quan đến virus gây lở mồm long móng ở động vật.

Nguồn bệnh

Người là nguồn bệnh duy nhất. Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi. Đi học tại nhà trẻ, mẫu giáo là yếu tố giúp bệnh lan truyền và bùng phát thành dịch.

Đường lây truyền bệnh tay chân miệng

Lây truyền trực tiếp từ người sang người. Không lây từ người sang động vật.

Bệnh do virus đường ruột gây ra do vậy bệnh cũng lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa. Bên cạnh đó bệnh cũng có thể lây do tiếp xúc với dịch tiết ở miệng, dịch từ bọng nước vỡ, chất tiết đường hô hấp… Việc dùng chung bát đũa hoặc bắt tay ôm ấp. Phản xạ ho, hắt hơi cũng khiến virus phát tán mạnh.

Thời điểm dễ lây lan mạnh là trong tuần đầu bị bệnh. Virus phát tán ra môi trường trong 3 ngày trước khi sốt và 7 ngày sau khi hết sốt.

Đối tượng mắc bệnh

Thường gặp nhất là trẻ dưới 5 tuổi. Đây là đối tượng mà hệ miễn dịch chưa đủ mạnh để chống lại virus. Khi mắc bệnh có thể tạo kháng thể đặc hiệu chống virus nhưng người bệnh vẫn có thể mắc lại bệnh do chủng virus khác.

Ở người trưởng thành cũng có thể nhiễm virus nhưng thường đào thải virus mà ít biểu hiện thành bệnh tay chân miệng ở người lớn.

Phụ nữ mang thai cũng có thể mắc bệnh chân tay miệng nhưng bệnh có thể nhẹ hoặc không có biểu hiện gì. Chưa ghi nhận việc mẹ mắc bệnh truyền cho con trong bào thai tuy nhiên nếu mẹ bầu mắc bệnh gần lúc sinh hoàn toàn có thể truyền virus cho trẻ sơ sinh.

Mùa dịch chân tay miệng

Bệnh xuất hiện rải rác quanh năm, tại hầu hết các địa phương nhưng tập trung nhiều ở các tỉnh phía Nam. Thường bùng phát dịch vào tháng 3-5 và tháng 9-12.

• Năm 2017: 106.480 trường hợp mắc (48.668 nhập viện), 01 trường hợp tử vong. So với cùng kỳ năm 2016, số nhập viện tăng 2,6%.
• 10 tuần đầu năm 2018: 4.583 trường hợp mắc (2.492 trường hợp nhập viện), chưa có ca tử vong. So với cùng kỳ năm 2017, số mắc giảm 36,1%, số trường hợp nhập viện giảm 44,8%

• Năm 2017 bệnh lưu hành ở hầu hết các tỉnh, thành phố. Số mắc tập trung chủ yếu tại khu vực miền Nam, miền Bắc, khu vực Tây Nguyên.

2. Triệu chứng tay chân miệng

Cũng giống như các bệnh do virus khác gây ra dấu hiệu của bệnh tay chân miệng xuất hiện tuần tự theo từng giai đoạn. Bệnh diễn biến qua 4 giai đoạn

Giai đoạn ủ bệnh

Thường kéo dài 3 – 7 ngày và không có biểu hiện triệu chứng. Đây cũng là thời kỳ mà virus đã có thể lây từ người bệnh sang người lành.

Giai đoạn khởi phát

• Khởi phát bằng sốt nhẹ
• Có thể đại tiện lỏng  vài lần trong ngày. Phân không có nhày máu mũi.
• Trẻ biếng ăn, có thể có đau họng.

Giai đoạn toàn phát

• Sốt
• Loét miệng, đầu lưỡi trẻ có chấm đỏ
• Bọng nước ở các vị trí tay, chân, mông hoặc cả thân mình.
• Trẻ có thể xuất hiện ngủ gà, lơ mơ. Nặng có thể co giật hôn mê, khó thở thậm chí ngừng thở → tử vong

Giai đoạn hồi phục

Thường diễn ra trong 7 – 10 ngày. Hầu hết trẻ hồi phục hoàn toàn

3. Bệnh có nhiều triệu chứng dễ nhầm lẫn với các bệnh khác

Các bệnh có biểu hiện loét miệng

• Viêm loét miệng: vết loét thường sâu, có dịch tiết, hay tái phát
• Vết cắn do trẻ cắn vào niêm mạc phần thịt má: trùng với vị trí cắn răng, không lan ra vùng lân cận. Chân vết loét có giả mạc trắng. Xung quanh vết loét sưng đỏ. Trẻ thường sẽ không sốt vì 1 vết loét do vết cắn phải.

Các bệnh có phát ban

• Sốt phát ban: Ban thường dạng sẩn. Có thể có hạch sau tai
• Dị ứng: ban thường đa dạng về hình dáng, không có phỏng nước.
• Thủy đậu: phỏng nước nhiều hình dáng, nhiều tuổi, rải rác toàn thân
• Viêm não mô cầu: Ban xuất huyết hoại tử từ trung tâm ra viền.
• Sốt xuất huyết Dengue: có kèm xuất huyết niêm mạc như chảy máu mũi, chảy máu chân răng

Các bệnh viêm não – màng não

• Khi trẻ bị biến chứng của bệnh tay chân miệng cũng có các triệu chứng thần kinh. Có thể có hiện tượng lơ mơ, đi loạng choạng , ngủ gà, yếu liệt chi…

Ngay khi trẻ có dấu hiệu ban đầu như sốt, xuất hiện ban trên da… nên đưa ngay trẻ tới viện để được chẩn đoán chính xác.

4. Biến chứng của bệnh tay chân miệng

Là bệnh xuất hiện hàng năm và khá quen thuộc. Vậy bệnh tay chân miệng có nguy hiểm không? Bệnh tay chân miệng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Nhất là với các cơ quan hệ thần kinh, tim mạch và hô hấp. Đặc biệt là các ca nhiễm enterovirus 71.

• Biến chứng hệ thần kinh: viêm màng não virus, viêm não
• Biến chứng tim mạch – hô hấp: viêm cơ tim cấp, phù phổi cấp

Tất cả các biến chứng này đều khá nguy hiểm. Có thể dẫn đến sốc và tử vong.

5. Điều trị bệnh chân tay miệng

Bệnh tay chân miệng hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Cách điều trị bệnh tay chân miệng hiện nay chỉ là hỗ trợ điều trị triệu chứng.

Thông thường các ca tay chân miệng nhẹ được theo dõi, điều trị và chăm sóc tại nhà.

• Cho trẻ nghỉ ngơi, hạn chế vận động.
• Khi trẻ sốt có thể dùng paracetamol 10 mg/kg/lần. Uống mỗi lần cách nhau tối thiểu 4-6 tiếng. Kết hợp thêm lau người bằng khăn ấm để hạ sốt.
• Với loét miệng: Vệ sinh răng miệng sạch sẽ. Có thể dùng thêm các loại như thuốc bôi Zytee, Kamistad… giúp làm giảm cảm giác đau rát ở các vết loét miệng.
• Đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ đầy đủ theo lứa tuổi. Không cần cho trẻ ăn kiêng. Vẫn tiếp tục cho trẻ bú mẹ nếu trẻ còn bú mẹ. Nên cho trẻ ăn các thức ăn nguội, dễ tiêu, và uống nhiều nước hơn.
• Tái khám mỗi ngày hoặc 2 ngày/lần liên tục trong 10 ngày đầu tiên. Hoặc cho tới khi trẻ hạ sốt được ít nhất 48 tiếng.

Lưu ý theo dõi các dấu hiệu cảnh báo bệnh chuyển nặng để đưa trẻ đến viện ngay.

• Trẻ lạnh người, vã mồ hôi
• Sốt cao > 39°C
• Đi loạng choạng, co giật, run chi
• Khó thở…

6. Cách phòng bệnh tay chân miệng

Cũng giống như phần nhiều các bệnh do virus gây ra. Bệnh tay chân miệng hiện chưa có vắc xin phòng bệnh. Biện pháp phòng bệnh chủ yếu là tránh tiếp xúc với nguồn bệnh.

• Vệ sinh cá nhân. Rửa tay bằng xà phòng trước ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Thường xuyên vệ sinh sàn nhà, các vật dụng và đồ chơi của trẻ
• Cách ly trẻ tại nhà khi trẻ bị bệnh. Không nên cho trẻ đi lớp, nhà trẻ.
• Cha mẹ và người thân nên thường xuyên quan sát trẻ để phát hiện sớm trẻ bị bệnh để điều trị kịp thời.

Bệnh tay chân miệng gần như năm nào cũng xuất hiện và lây lan thành dịch ở trẻ. Mặc dù là bệnh thường gặp xong nhiều chủng virus gây bệnh nhất là EV71 lại có thể khiến bệnh diễn biến nhanh và dẫn tới nguy hiểm. Việc theo dõi, phát hiện sớm và điều trị là cách thức an toàn bảo vệ trẻ trước dịch bệnh này.

Bài viết Bệnh tay chân miệng và những điều cần biết đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Vạn Quốc Dược Vương.

Vi rút gây bệnh tay chân miệng có khả năng lây lan từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp với các dịch tiết mũi họng, nước bọt, chất dịch từ các bọng nước hoặc phân của người bệnh.  Nguy cơ lây lan mạnh nhất là trong tuần đầu tiên sau khi nhiễm bệnh, nhưng giai đoạn lây nhiễm  có thể kéo dài vài tuần (do vi rút khu trú trong phân). Hiện nay chưa có phương pháp đặc trị bệnh tay chân miệng. Người bệnh nên uống nhiều nước và có thể dùng thuốc để điều trị triệu chứng như sốt hay đau do các vết loét.

Bệnh tay chân miệng là gì?

Bệnh tay chân miệng (HFMD) là một bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ nhỏ. Đặc trưng của bệnh này là sốt cao, loét trong khoang miệng, nổi ban có bọng nước ở bàn tay, chân và cả ở mông.

Bệnh xảy ra ở đâu?

Các trường hợp đơn lẻ và bùng phát của bệnh tay chân miệng xảy ra trên toàn thế giới. Ở những vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, các đợt bùng phát xảy ra quanh năm.

Bệnh tay chân miệng rất phổ biến ở Việt Nam và xảy ra hàng năm. Ở miền Nam Việt Nam, số ca nhiễm bệnh này có xu hướng tăng trong khoảng từ tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12.

Nguyên nhân gây ra bệnh tay chân miệng?

Các vi rút thuộc nhóm enterovirus là nguyên nhân gây ra bệnh chân tay miệng.

Bênh tay chân miệng chủ yếu gây ra bởi vi rút coxsackievirus A16 với ít biến chứng và thường tự khỏi. Tuy nhiên, bệnh này cũng có thể bắt nguồn từ các vi rút enterovirus 71 (EV71) với rất nhiều biến chứng nguy hiểm và có thể dẫn đến tử vong.

Bệnh tay chân miệng nghiêm trọng đến mức nào?

Hầu hết bệnh nhân hồi phục hoàn toàn sau khi mắc bệnh ở thể cấp tính.

• Bệnh tay chân miệng do nhiễm vi rút coxsackievirus A16 là bệnh ở thể nhẹ, và gần như tất cả bệnh nhân đều hồi phục sau từ 7 đến 10 ngày mà không cần điều trị y tế và ít có biến chứng.
• Bệnh tay chân miệng gây ra bởi vi rút EV71 có thể tiến triển thành bệnh viêm màng não và viêm não, và trong một số trường hợp có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm các biến chứng về thần kinh, tim mạch và hô hấp. Đã có những trường hợp tử vong do vi rút EV71 gây bệnh viêm não trong các đợt bùng phát.

Các triệu chứng bắt đầu xuất hiện bao lâu sau khi nhiễm bệnh?

• Thời kỳ ủ bệnh thường thấy (từ khi nhiễm bệnh cho đến khi bắt đầu có triệu chứng) là 3-7 ngày.
• Sốt, kéo dài từ 24 đến 48 tiếng, là triệu chứng đầu tiên thường gặp của bệnh tay chân miệng.

Các triệu chứng của bệnh là gì?

Bệnh thường bắt đầu với triệu chứng sốt, kém ăn, khó chịu và đau họng.

• Từ một đến hai ngày sau khi bị sốt, các nốt mụn lở đau rát xuất hiện trong miệng. Ban đầu là những nốt phồng rộp màu đỏ và thường phát triển thành các vết loét. Các vết loét này chủ yếu ở trên lưỡi, lợi và bên trong má.
• Phát ban không ngứa xuất hiện trong 1-2 ngày với các tổn thương màu đỏ phẳng hoặc gồ lên, một số kèm theo bọng nước. Phát ban thường khu trú trong lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân; cũng có thể xuất hiện ở mông và/hoặc ở cơ quan sinh dục.
• Bệnh nhân có thể không có triệu chứng, hoặc có thể chỉ bị phát ban hoặc loét miệng.

Con bạn bị nhiễm bệnh tay chân miệng như thế nào?

Vi rút gây bệnh tay chân miệng có khả năng lây lan từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp với các dịch tiết mũi họng, nước bọt, chất dịch từ các bọng nước hoặc phân của người bệnh.  Nguy cơ lây lan mạnh nhất là trong tuần đầu tiên sau khi nhiễm bệnh, nhưng giai đoạn lây nhiễm  có thể kéo dài vài tuần (do vi rút khu trú trong phân).

Bạn có thể bị nhiễm bệnh tay chân miệng nhiều lần không?

Có, mỗi lần nhiễm bệnh chỉ tạo ra kháng thể với một loại vi rút nhất định, bạn có thể mắc bệnh trở lại nếu bị nhiễm vi rút khác thuộc nhóm enterovirus.

Cách điều trị bệnh tay chân miệng?

Hiện nay chưa có phương pháp đặc trị bệnh tay chân miệng. Người bệnh nên uống nhiều nước và có thể dùng thuốc để điều trị triệu chứng như sốt hay đau do các vết loét.

Bệnh tay chân miệng có thể phòng ngừa được không?

Chưa có thuốc phòng chống vi rút hoặc các loại vắc xin đặc hiệu để phòng ngừa các loại vi rút enterovirus không gây bại liệt là tác nhân của bệnh tay chân miệng. Có thể giảm nguy cơ lây nhiễm bằng các biện pháp vệ sinh chặt chẽ và can thiệp y tế kịp thời khi trẻ có các triệu chứng nghiêm trọng.

Các biện pháp phòng ngừa bao gồm:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước đặc biệt sau khi tiếp xúc với các vết bọng nước hoặc vết loét, trước khi nấu ăn hoặc trước khi ăn, trước khi cho trẻ ăn, sau khi đi vệ sinh và thay tã;
• Rửa sạch các bề mặt và vật dụng bị nhiễm khuẩn (bao gồm đồ chơi) trước tiên với nước và xà phòng, sau đó tẩy trùng bằng chất tẩy có chứa chlorine pha loãng;
• Tránh tiếp xúc trực tiếp (ôm hôn, sử dụng chung đồ dùng, v.v) với trẻ bị nhiễm bệnh cũng giúp làm giảm nguy cơ lây nhiễm;
• Không để trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đang nhiễm bệnh đến nhà trẻ, mẫu giáo, trường học hoặc tụ tập đông người cho đến khi khỏe hẳn;
• Theo dõi sát sao tình trạng của trẻ nhiễm bệnh và can thiệp y tế kịp thời nếu sốt cao liên tục, mất tỉnh táo và hoặc tình trạng chung diễn biến theo chiều hướng xấu;
• Che mũi và miệng khi hắt hơi hoặc ho;
• Vứt khăn giấy và tã đã qua sử dụng vào thùng rác được đậy;
• Giữ vệ sinh tại nhà, trung tâm chăm sóc trẻ, nhà trẻ mẫu giáo hoặc tại trường học.

TS.BS Nguyễn Văn Lâm

Trưởng khoa Truyền nhiễm Bệnh viện Nhi Trung ương

Bài viết Bệnh viện Nhi trung ương giải đáp thắc mắc về bệnh tay chân miệng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Vạn Quốc Dược Vương.

 Nhận biết trẻ mắc bệnh

Các dấu hiệu của bệnh tay-chân -miệng rất dễ nhận biết và bao gồm:

– Sốt: sốt nhẹ hoặc sốt cao. Sốt cao không thể hạ là dấu hiệu cảnh báo bệnh nặng.

– Tổn thương ở da: dát đỏ, mụn nước ở các vị trí đặc biệt như họng, quanh miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, đầu gối…

Khi phát hiện trẻ mắc bệnh, gia đình nên đưa con đến khám tại các cơ sở y tế, đặc biệt là tại chuyên khoa Truyền nhiễm trẻ em để được tư vấn kỹ hơn về cách chăm sóc, cách phát hiện triệu chứng nặng để có thể đưa trẻ đến y tế kịp thời, tránh hậu quả đáng tiếc.

Phân loại bệnh theo mức độ nặng  

– Bệnh nhẹ, có thể chăm sóc tại nhà:

Có tổn thương ở da đi kèm hoặc không kèm sốt. Người chăm trẻ phải được hướng dẫn đầy đủ về cách chăm sóc bệnh nhi, cách phát hiện sớm các triệu chứng nặng để đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời khi cần. Ưu điểm của chăm trẻ bệnh nhi tại nhà là trẻ  được hưởng điều kiện vệ sinh tốt hơn, môi trường xung quanh sạch sẽ và đặc biệt là giảm được nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn, đặc biệt là các vi khuẩn kháng nhiều loại kháng sinh.

– Bệnh nặng, cần nhập viện điều trị:

Bệnh được đánh giá là nặng khi có các biểu hiện sau:

• Sốt cao liên tục không thể hạ được.
• Mệt mỏi không chơi, ngủ nhiều, lơ mơ, ngủ gà….
• Giật mình
• Vã mồ hôi, lạnh toàn thân hoặc khu trú ở tay, chân.
• Thở nhanh, thở bất thường: ngưng thở, thở nông, rút lõm ngực, khò khè….
• Run chi, run người, ngồi không vững, đi loạng choạng.

Cách phát  hiện các dấu hiệu nặng

– Quấy khóc dai dẳng kéo dài: Trẻ có thể quấy khóc nhiều, thậm chí là quấy khóc cả đêm không ngủ. Trẻ cứ ngủ khoảng 15-20 phút lại dậy quấy khóc khoảng 15-20 phút rồi lại ngủ tiếp. Nhiều cha mẹ thường giải thích là do bé có các nốt đau miệng nhưng thực tế không phải vậy. Đó là do tình trạng nhiễm độc thần kinh ở giai đoạn rất sớm.

– Sốt cao không đáp ứng với điều trị: Trẻ sốt trên 38,5 độ C kéo dài hơn 48 giờ và không đáp ứng với thuốc hạ nhiệt paracetamon. Đây là tình trạng các quá trình đáp ứng viêm rất mạnh trong cơ thể, gây nên tình trạng nhiễm độc thần kinh. Lúc này, cần dùng 1 loại thuốc hạ sốt đặc biệt hơn đó là các chế phẩm có Ibuprofen. Nếu vẫn không đáp ứng với thuốc hạ nhiệt Ibuprofen đường uống cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay

– Giật mình: đây là dấu hiệu của tình trạng nhiễm độc thần kinh. Chú ý phát hiện triệu chứng này ngay cả khi trẻ đang chơi, quan sát xem tần suất giật mình có tăng theo thời gian hay không.

– Khó thở: có thể là biểu hiện của tình trạng suy tim, rối loạn huyết động… Phát hiệu triệu chứng khó thở bằng cách quan sát các dấu hiệu co rút cơ hô hấp ở mũi ức, trẻ thở khó nhọc, thở nhanh hơn bình thường, cánh mũi phập phồng….

– Rối loạn ý thức: có thể là biểu hiện của viêm não, huyết áp thấp… Cần phát hiện rất sớm từ khi trẻ ngủ gà, chậm chạp.

– Tiểu ít: có thể là biểu dấu hiệu sớm của tình trạng nặng. Tiểu ít là biểu hiện của tình trạng rối loạn huyết động, tụt huyết áp, suy thận. Đánh giá lượng nước tiểu hàng ngày của trẻ bằng cách thu thập nước tiểu vào các dụng cụ có thể đánh giá số lượng như chai nước nhựa.

– Một số dấu hiệu khác: nôn nhiều, nôn khan, yếu chân tay, khó nuốt, đi loạng choạng….

Điều trị và chăm sóc trẻ bị tay chân miệng

Bệnh chân-tay -miệng có thể do nhiều loại virus gây nên và không có thuốc điều trị đặc hiệu.

Tổn thương ở niêm mạc miệng gây đau, khiến trẻ ăn kém, có thể dẫn đến hạ đường máu. Các biện pháp khắc phục:

– Dùng các thuốc giảm đau, sát trùng niêm mạc miệng như nước muối 0,9%, Kamistad…

– Cho trẻ ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu như cháo loãng, sữa…

– Vệ sinh da tránh bội nhiễm vi khuẩn: tắm cho trẻ bằng các loại nước có tính sát trùng nhẹ như nước lá chè, lá chân vịt…Dùng dung dịch Betadin bôi các tổn thương ngoài da sau khi tắm.

Chủ động phòng bệnh tay chân miệng

Hiện chưa có vác xin đặc hiệu phòng bệnh.

Phòng bệnh tay chân miệng trong cộng đồng:

– Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước chảy nhiều lần trong ngày (cả người lớn và trẻ em), đặc biệt trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn/cho trẻ ăn, trước khi bế ẵm trẻ, sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã và làm vệ sinh cho trẻ.

– Thực hiện tốt vệ sinh ăn uống: ăn chín, uống chín; vật dụng ăn uống phải đảm bảo được rửa sạch sẽ trước khi sử dụng (tốt nhất là ngâm tráng nước sôi); đảm bảo sử dụng nước sạch trong sinh hoạt hàng ngày; không mớm thức ăn cho trẻ; không cho trẻ ăn bốc, mút tay, ngậm mút đồ chơi; không cho trẻ dùng chung khăn ăn, khăn tay, vật dụng ăn uống như cốc, bát, đĩa, thìa, đồ chơi …

– Thường xuyên lau sạch các bề mặt, dụng cụ tiếp xúc hàng ngày như đồ chơi, dụng cụ học tập, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, mặt bàn/ghế, sàn nhà bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông thường.

– Không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh.

– Cách ly trẻ bệnh tại nhà. Không đến nhà trẻ, trường học, nơi các trẻ chơi tập trung trong 10-14 ngày đầu của bệnh.

Phòng bệnh tay chân miệng tại các cơ sở y tế:

– Khi chăm sóc trẻ, người chăm sóc có thể nhiễm virus gây bệnh. Vì vậy những người này không nên đi lại tự do giữa các phòng bệnh hoặc đi ra ngoài bệnh viện.

– Hạn chế tối đa người nhà vào phòng bệnh. Khi vào thăm bệnh nhi đang điều trị và tiếp xúc với các vật dụng đang sử dụng trong bệnh viện, người tới thăm có thể mang mầm bệnh ra cộng đồng.

– Không nên mang các vật dụng, đồ chơi từ bệnh viện về nhà, nếu mang về thì cần tiệt trùng sạch sẽ.

Ths.Bs Đỗ Thiện Hải

Phó trưởng khoa Truyền nhiễm – Bệnh viện Nhi Trung ương

Bài viết Cách nhận biết, theo dõi và chăm sóc trẻ tay chân miệng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Vạn Quốc Dược Vương.